معرفی استان اصفهان

ای سپاهان، سروری کن بر زمین، چون آسمان
در جهان، تا تو ولادتگاه چونین سروی (سنایی)

استان اصفهان با مساحتی حدود ۱۰۵۹۳۷ کیلومتر مربع در مرکز ایران واقع شده و از شمال به استان‌های مرکزی، قم و سمنان، از جنوب به استان‌های فارس و کهکیلویه و بویراحمد، از غرب به استان‌های لرستان و چهارمحال بختیاری و از شرق به استان های یزد و خراسان محدود است.
بر اساس آخرین تقسیمات كشوری، اصفهان دارای 17 شهرستان، 60 شهر، 37 بخش و 116 دهستان و مركز آن شهر اصفهان است. شهرستان های استان اصفهان عبارتند از اصفهان، اردستان، برخوار و میمه، خیمنی شهر، خوانسار، سمیرم، شهرضا، فریدن، فریدون شهر، كاشان، فلاورجان، گلپایگان، لنجان، مباركه، نائین، نجف آباد، نطنز و شاهین شهر.
در روزگاران پیش، منطقه و شهر اصفهان (سپاهان) نقش پلی را داشت که قسمت‌های کم ارتفاع شرق فلات ایران را با سرزمین‌های کوهستانی غرب مرتبط می‌ساخت و برای اطراق سرمازدگان کوهستان غرب و گرمازدگان و خستگان هوای خشک شرق، محل مناسب و مطلوبی بود. در غرب استان و در کوهستان های فریدن، آثار جاده‌ای باستانی وجود دارد که شاید بیانگر واقعیت فوق باشد. استقرار جلگه اصفهان در میان بیابان‌ها و کوه‌های خشک مرکزی ایران از یک طرف و اهمیت و موقعیت ارتباطی ویژه آن در مرکز فلات پهناور ایران از طرف دیگر، تاریخ و پیشینه آن را به پیشینه کشور ایران مرتبط کرده است.

نقشه تقسیمات استان اصفهان؛ عکس از سازمان نقشه برداری و میراث فرهنگی

استان اصفهان یکی از بزرگ‌ترین مراکز تولید انواع مختلف صنایع دستی ایران به شمار می‌رود و از دیرباز گهواره هنرهای زیبا و صنایع دستی بوده است. تزئینات آجری، کاشی کاری، گچ بری و انواع خط در آثار تاریخی اصفهان، از قرنها پیش تا دوره معاصر، بر اطراف و جوانب مناره‌ها و داخل و خارج مساجد و قصرها زینت بخش بوده است.
اصفهان،به نظر آنوبانینی هم به لحاظ غنی بودن از آثار متنوع باستانی و هم به دلیل وجود امکانات رفاهی مناسب برای گردشگران؛ همه ساله پذیرای تعداد بیشماری از مسافران و تورهای مسافرتی خارجی و داخلی می باشد. علاوه بر شهر اصفهان، وجود آثار باستانی و دیدنی های طبیعی در برخی دیگر از شهرهای استان همچون کاشان، قمصر، نیاسر، سمیرم،آران و بیدگل و... بر جذابیت های این استان افزوده است.
اصفهان از گذشته بسیار دور یکی از مهمترین مناطق ایران بوده است و به همین لحاظ نیز همواره مورد تاخت و تاز پادشاهان قرار گرفته است؛ که وحشیانه ترین این حملات نیز مانند بسیاری دیگر از نقاط کشور یکی حمله مغول و قتل عام مردم آن در سال634 ه.ق. (که در آن شاعر بزرگ آن دیار؛ کمال الدین عبدالرزاق اصفهانی؛ مشهور به خلاق المعانی؛ نیز به شهادت میرسد.)
و دیگر، دو بار حمله تیمور لنگ بود؛ که این سفاک، در یکی از وحشیانه ترین جنایات بشری 70 هزار نفر از مردم اصفهان را در اواخر قرن هشتم هجری قتل عام کرد و به خاک و خون کشید. اما اصفهان در طول تاریخ، شهری فرهنگ پرور بوده و بزرگان بسیاری را به ادب و فرهنگ ایران زمین تقدیم کرده است. از مهمترین این بزرگان میتوان به حمزه اصفهانی، ادیب و نویسنده بزرگ قرن چهارم هجری، جمال الدین عبدالرزاق اصفهانی و پسرش کمال الدین (خلاق المعانی) شعرای بزرگ قرن هفتم و هشتم؛ هاتف اصفهانی صاحب ترجیع بند معروف "ای فدای تو هم دل و هم جان" و... اشاره کرد.
در این میان اصفهان مامن شاعران بزرگی چون اوحدی و صائب نیز بوده است که به علت سکونت آنان در اصفهان آنها را اصفهانی نیز نامیده اند. نکته دیگری که در این زمینه قابل اشاره است آن است که به دلیل سکونت بسیاری از شاعران بزرگ سبک هندی در اصفهان به این سبک شعری که کلیم کاشانی، صائب و بیدل از بزرگان آن بوده اند سبک اصفهانی نیز می گویند.

منابع:
anobanini
fa (dot) wikipedia (dot) org
irankulturevi (dot) com
تاریخ ادبیات، دکتر ذبیح ا.. صفا
تاریخ ادبیات ایران، ادوارد براون
دیوان اشعار، سنایی غزنوی
شاهنامه، فردوسی